Devlet ile kişiler arasında gerçekleşen vergi ilişkisinden doğan karşılıklı hak ve yükümlülükleri, verginin tarhı, tahakkuku, tebliği ve tahsili işlemleri ile vergi uyuşmazlıklarını çözüme kavuşturan vergi yargısını düzenleyen kurallar bütünüdür.
Vergi hukuku bağımsız bir hukuk dalı olsa da bir yönüyle idare hukukuna bir yönüyle medeni hukuka bir yönüyle anayasa hukukuna ve bir yönüyle de icra ve iflas hukukuna da temas etmektedir, bu nedenle de bazı yazarlarca vergi hukuku karma hukuk dalı olarak da gösterilmektedir. Ancak ağırlıklı olarak kabul gören görüş vergi hukukunun kamu hukuku alt dalı olduğudur.
Vergi Hukukunun Anayasal İlkeleri
Vergi hukuku birtakım anayasal ilkelere sahiptir. Bu ilkeler şunlardır:
– Vergide adalet ilkesi
– Verginin Genelliği
– Verginin eşitliği ilkesi
– Verginin kanuniliği ilkesi
Vergide Adalet İlkesi Nedir?
Devletin kişilerden alacağı vergileri o kişilerin mali gücüne göre alması gerektiğini belirten ilkedir. Bu nedenle bu ilkeye mali güce göre vergi alınması ilkesi de denilmektedir.
Örneğin; Az kazanandan az çok kazanandan çok vergi alınması bu ilkenin bir sonucudur. Bu nedenle de ülkemizde gerçek kişilerin gelirleri üzerinden alınan gelir vergisinde artan oranlı vergi tarifesi uygulanmaktadır.
Verginin Genelliği İlkesi
Genellik ilkesi, vergi hak ve ödevlerinin “herkese” ait olduğunu belirleyen bir ilkedir. Bu çerçevede devlet vergi kurallarından belirli kişileri muaf tutulamayacaktır. Ancak bu genellik ilkesi mutlak olarak uygulanan bir ilke değildir ve istisnaları bulunmaktadır.
Vergiden muaffiyet, aslında vergiye tabi olan bir kişinin o vergiden azat edilmesi durumudur,
Örneğin;
-Dar gelirli vatandaşlar ve giden muaf tutulabilmektedlrler.
– Engelli vatandaşlar bazı konulara ilişkin vergiden muaf tutulabilmektedirler.
– Diplomatik kimliklere sahip kişiler bazı vergilerden muaf tutulabilmektedirler.
Verginin Eşitliği İlkesi Nedir?
Bu ilke hatalı olarak herkesten eşit vergi alınması olarak anlaşılmaktadır. Herkesten eşit vergi alınması vergide adalet ilkesine ters düşecektir. Vergide eşitlik ilkesi ile ifade edilmek istenen husus vergide genellik ilkesini tamamlayıcı niteliktedir. Yani aynı konumda olanlardan aynı oranlarda vergiler alınması ve herkesin vergi kanunları karşısında eşit olmasıdır. Vergide eşitlik ilkesi de mutlak değildir, tıpkı vergide genellik ilkesinin istisnası olan vergi muafiyetleri gibi vergide eşitlik ilkesinin istisnalarını da vergi istisnaları oluşturmaktadır.
Vergiden istisna, aslında vergiye tabi olması gereken bir işlemin vergiden azat edilmesidir.
Örneğin;
-Emeklilik yatırım fonları kazançları
– Emekli maaşları ve emekli tazminatları
Vergiden muaffiyet kişiye ilişkin bir durum iken vergiden istisna verginin konusuna, şeye, işleme veya eyleme ilişkin bir durumdur,
Verginin Kanuniliği İlkesi Nedir?
Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin ancak ve ancak kanunla konulup, kanunla değiştirilip kanunla kaldırılmasını öngören ilkedir. Yani tüzük, yönetmelik, Bakanları Kurulu kararnamesi, KHK ile vergi, resim ve harç konulamaz, değiştirilemez veya kaldırılamaz. Ancak bu ilkenin de kısmi bir istisnası bulunmaktadır.
Vergi Hukukunun Temel Konuları
Vergi hukukunun temel konusu vergi, resim, harç ve şefefiye olmaktadır.
Vergi Nedir?
Devletin, kişilerden zorla ve karşılıksız olarak aldığı ekonomik değerlere denilir.
Verginin Özellikleri Nelerdir?
-Karşılıksızdır.
– Zorla alınır.
– Ekonomik değerdir ve genellikle para olarak ödenir.
– Kanunla konulur, kaldırılır veya değiştirilir.
– Kişilerden alınır. (gerçek veya tüzel kişilerden)
Türk Vergi Sistemi Nedir?
Türk vergi sisteminde vergiler 3 başlık altında siniflandırılır ve bu sınıflandırmanın altına da vergi türleri yazılır.
Gelir Üzerinden Alınan Vergiler Nelerdir?
– Gelir vergisi
– Kurumlar vergisi
Harcamalar Üzerinden Alınan Vergiler Nelerdir?
– Katma Değer Vergisi
– Özel Tüketim Vergisi
-Özel İletişim Vergisi
-Banka ve Sigorta Muamele Vergisi Nelerdir?
-Harçlar
– Damga Vergisi
Servet Üzerinden Alınan Vergiler
– Motorlu Taşıt Vergisi
– Emlak Vergisi
– Veraset ve İntikal Vergisi
Gelir vergisi gerçek kişilerin gelirlerinden alınır. Kurumlar vergisi tüzel kişilerin gelirlerinden alınır.
