TBMM’nin kendi iç işleyişini düzenlemek üzere kendi iç tüzüğünü çıkarır. içtüzük ile ilgili detaylı açıklamalar sonraki başlıklar altında görülecektir.
TBMM kendi iç tüzüğü ile kendi çalışma usulleri ve iç yapısını da kendisi belirler. Buna göre, Meclisin çalışmaları, yasama dönemi, yasama yılı, birleşim, oturum, tatil, ara verme ve olağanüstü toplantı gibi kavramları içermektedir. Burada bu kavramlara kısaca değinilecektir.
Yasama Dönemi Nedir?
Kural olarak 4 yılı kapsayan iki seçim arasındaki döneme denir. istisnası ise erken seçim veya cumhurbaşkanının seçimleri yenilemesi hâlleridir.
Ananasının 77. maddesinde yasama dönemi şu şekilde ifade edilmiştir.
-Türkiye Büyük Millet Meclisinin seçimleri dört yılda bir yapılın”
-Meclis, bu süre dolmadan seçimin yenilenmesine karar verebileceği gibi, Anayasa’da belirtilen şartlar altında cumhurbaşkanınca verilecek karara göre de seçimler yenilenir. Süresi biten milletvekili yeniden seçilebilir.
-Yenilenmesine karar verilen Meclisin yetkileri, yeni Meclisin seçilmesine kadar sürer.“
Yasama Yılı Nedir?
Ekim’de başlayıp 30 Eylül”de sona eren 1 yıllık dönemi ifade eder. Anayasa, Meclisin toplanmasının başlangıç tarihini belirtmiş ama bitiş tarihini belirtmemiştir. Anayasa bunu Meclisin takdirine bırakmıştır. Genellikle seçimler nedeniyle, belli bir yasama döneminin son yasama yılı ve izleyen yasama döneminin ilk yasama yılı bir yıldan daha kısa olmaktadır
TBMM’de Birleşim Nedir?
TBMM İçtüzüğü’ne göre birleşim, Genel Kurulun belli bir gününde açılan toplantısıdır. Yani Genel Kurulun çalıştığı herhangi bir iş günü ifade edilmektedir. Meclisin toplantı günleri ise iç tüzüğün 54. maddesinde belirtilmiştir. Buna göre TBMM içtüzüğü 54. madde: “Resmî tatile rastlamadığı takdirde Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu; salı, çarşamba, perşembe günleri saat 15.00’ten ‘i9.00’a kadar toplanır. Danışma Kurulunun teklifi üzerine Genel Kurul, toplantı başlama, gün ve saatlerini değiştirebileceği gibi, diğer günlerde de toplantı yapılmasına karar verebilir.”
TBMM Oturum Nedir?
Oturum, bir birleşimin ara ile bölünen kısımlarından her biridir. Yani TBMM Genel Kurulunun bir iş günü içerisindeki çalışma dilimlerini ifade eder.
Şu durumlarda genel kurul bir birleşim içindeki çalışmalarını ara ile bölebilmektedir.
– Toplantı yeter sayısının yokluğu
– Gürültü ve kavga
– Meclis başkanının kendi isteği ile
TBMM Kendiliğinden Toplanma Nedir?
Anayasamızın 93’üncü maddesinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi, her yıl ekim ayının ilk günü kendiliğinden toplanır yani toplanması için bir çağrıya gerek yoktur şeklinde hüküm kurmuştur.
TBMM Tatil Süresi
Tatil, Türkiye Büyük Millet Meclisi çalışmalarının belli bir süre ertelenmesidir. Genel Kurulca başka bir karar alınmadıkça, Türkiye Büyük Millet Meclisi 1 Temmuz günü tatile girer Meclis, bir yasama yılında en çok üç ay tatil yapabilir.
Dolayısıyla da Türkiye Büyük Millet Meclisi temmuz, ağustos ve eylül aylarını tatilde geçirir.
Türkiye Büyük Millet Meclisi aksine karar almamışsa 1 Temmuz’da kendiliğinden tatile girer. Ancak aksine karar alma durumu söz konusu olduğundan, eğer Türkiye Büyük Millet Meclisi, ‘l Temmuz’da tatile girmek istemiyorsa bunun için karar alması gerekmektedir.
TBMM normal yasama yılı içerisinde tatile girmek için değil, tatile girmemek için karar almak zorundadır.
TBMM Ara Verme
Üç aylık tatilin dışında, Türkiye Büyük Millet Meclisi daha kısa sürelerle de çalışmalarına ara verebilir. Ara verme, Türkiye Büyük Millet Meclisinin on beş günü geçmemek üzere çalışmalarını ertelemesidir. Türkiye Büyük Millet Meclisi birden fazla defa ara verme yoluna gidebilir.
Ara verme kararı da Genel Kurulca oylanması suretiyle olur.
Meclis Olağanüstü Toplantı
Meclisin tatil ya da ara verme döneminde toplanmasına olağanüstü toplantı denmektedir.
Bakanlar kurulunun isteği ve 110 milletvekilinin isteği üzerine cumhurbaşkanı ve meclis başkanının TBMM’yi olağanüstü toplantıya çağırması zorunludur.
TBMM’yi Olağanüstü Toplantıya Çağırma Yetkisi Olanlar
* Meclis Başkanı
– Resen
– 1/5 (110) milletvekilinin Talebi ile
* Cumhurbaşkanı
– Resen
– Bakanlar kurulunun talebi ile
