Kişilik Hakları Nelerdir?
– Herkese karşı ileri sürülebilen mutlak haklardır.
– Nispi kişilik hakkı bulunmaz.
– Kişilik hakları devredilemezler.
– Kişilik hakları miras yoluyla intikal etmezler.
– Kişinin doğumu ile kendiliğinden gelirler ve kişinin ölümü ile sona ererler.
– Kendi içinde Üçlü bir sınıflandırmaya tabidir.
Kişinin maddi bütünlüğü üzerindeki kişilik hakları: Bunlar ile kişinin bedeni üzerinde kişilik haklarını ifade edilmektedir.
Örneğin; Yaşama hakki, vücut bütünlüğü ve dokunulmazlığı vb.
Kişinin manevi bütünlüğü üzerindeki hakları: Bunlar ile kişinin iç dünyası ,üzerindeki kişilik haklarını ifade edilmektedir.
Örneğin; inancı, siyasi ve feslefi görüşü, sırları, şeref ve haysiyeti, resmi; ve ismi üzerindeki hakları vb.
Kişinin iktisadi bütünlüğü Üzerindeki kişilik hakları: Bunlar ile kişinin ekonomik hayat üzerindeki kişilik haklarını ifade edilmektedir.
Örneğin; Alım gücünün tanınması
Mal Varlığı Hakları Nelerdir?
– Herkese karşı ileri sürülebilen mutlak haklar olabileceği gibi nispi nitelik taşıyan türlerí de vardır.
Örneğin; Mülkiyet hakkı gibi sınırsız ayni hak ile irtifak haklan, taşınmaz yükü ve rehin hakkı gibi sınırlı ayni haklar mutlak nitelikteki mal varlığı haklarıdır. Alacak hakkı ve miras payı hakkı nispi nitelikli mal varlığı hakkıdır.
– Mal varlığı hakları devredilebilirler ve miras yoluyla intikal edebilirler ancak bu durumun istisnası olan mal varlığı hakları da bulunmaktadır.
Örneğin: Oturma hakkı ile intifa hakkı devredilemez ve miras yoluyla intikal edemez mal varlığı haklarıdır.
Kullanılmalarına göre özel haklar
Özel hakların bu tip bir sınıflandırmaya tabi tutulması ile açıklanmak istenen husus Onların parayla ölçülebilen ve bir başkasına devredilip devredilemeyeceği ile ilgili bir durumdur.
Devredilebilen Özel Haklar Nelerdir?
Kişilik haklarının hiçbiri para ile ölçülemez, devredilemez ve miras yoluyla intikal etmezler.
Mal varlığı haklarından ise sadece oturma hakkı ile intifa hakkı devredilemez ve miras yoluyla intikal etmez ancak bu iki hak para ile ölçülebilirler.
Devredilemeyen Özel Haklar Nelerdir?
Malvarlığı haklarının hepsi para ile ölçülebilirler
Mal varlığı haklarından oturma hakkı ve intifa hakkı dışında kalanların tümü devredilebilir ve miras yoluyla intikal edilebilir.
Amaçlarına Göre Özel Haklar Nelerdir?
Amaçlarına göre özel hakları kendi içerisinde alelade haklar ve yenilik doğuran haklar olarak ikiye ayırmak mümkündür.
Alelade Haklar Nedir?
Kullanılmaları ile dış dünyada veya hukuk aleminde herhangi bir değişiklik meydana getirmeyen, bir durumu ortadan kaldırmayan, değiştirmeyen veya yeni bir durum yaratmayan haklardır.
Örneğin; Anne ve babanın çocuklarını eğitim ve öğretim hakkı çerçevesinde uyarma hakkını
kullanması
Yenilik Doğuran Haklar Nelerdir?
Kullanılmaları ile dış dünyada ve hukuk aleminde yeni bir durum yaratan, mevcut durumu değiştiren veya mevcut durumu bozan ortadan kaldıran haklardır Bu çerçevede üç görünüm şekli almaktadır.
Koruyucu Yenilik Doğuran Haklar Nedir?
Kullanılması ile dış dünyada ve hukuk aleminde yeni bir durum yaratan haklardır.
Örneğin;
– Alım hakkı
– Ön alım hakkı
– Geri alım hakkı
Değiştirici Yenilik Doğuran Haklar Nedir?
Kullanılması ile dış dünyada ve hukuk âleminde mevcut durumu değiştiren haklardır.
Örneğin;
– Seçimlik borçlarda seçim hakkının kullanılması
– Ayıplı malın ayıpsızı ile değişim hakkının kullanılması
Bozucu Yenilik Doğuran Haklar Nedir?
Kullanılması ile dış dünyada ve hukuk âleminde mevcut durumu ortadan kaldıran haklardır.
Örneğin;
– Azil hakkı
– istifa hakkı
