Yazılı kaynaklar ile ifade edilmek istenen husus, aslında yürürlükte olan ve yetkili makamlarca yürürlüğe konulmuş bulunan hukuk kurallarıdır. Diğer bir ifade ile mevzu hukuku oluşturan yazılı metinlerdir.
Yazılı kaynaklar temelde şu sıra ile karşımıza çıkar:
-Anayasa
– Kanun ve uluslararası antlaşmalar
-Kanun hükmünde kararnameler
-Tüzük
-Yönetmelik
Anayasa Nedir?
Bir devletin yapısını, şeklini, organlarını ve bu organların birbirleri ile olan ilişkilerini düzenleyen, kişilerin temelhak ve özgürlüklerini belirleyen ve bu temel hak ve özgürlüklerin ne şekilde sınırlandırılacağına dair kurallarkoyan en üst hukuk kuralıdır.
Kanun Nedir?
Anayasaya uygun olması şartı ile yasama organı (ülkemizde TBMM) tarafından çıkarılan ve birtakım özelliklere sahip olmakla birlikte anayasadan sonra gelen en etkili yazılı hukuk kuralıdır.
-Yazılılık
-Genellik
– Soyutluk
– Sürekıiıık
Uluslararası Anlaşmalar Nedir?
Bir devletin ya da uluslararası örgütün başka bir devlet, devletler grubu, uluslararası örgüt ya da örgütler ile yapmış olduğu sözleşmelerdir. Esasında bunlar yetkili makamlarca usulüne göre uygun bulunarak onaylanmadıkça iç hukukta bir hüküm ifade etmezler. Ülkemizde uluslararası anlaşmaları uygun bulma yetkisi TBMM’dedir. Fakat Anayasa bazı ulusararası antlaşmalar açısından cumhurbaşkanına da onaylama yetkisi vermiş bulunmaktadır.
Usulüne uygun olarak yürürlüğe konulmuş olan uluslararası antlaşmalar iç hukukumuzda kanunlarla eş değergüce sahiptir. Ancak kanunların aksine uluslararası antlaşmaların anayasaya aykırılığı lddiası ile Anayasa Mahkemesine dava açılamaz. Usulüne uygun olarak yürürlüğe konulmuş olan uluslararası anlaşmalar iç hukukumuzda kanunlarla eş değer güce sahiptirler. Ancak temel hak ve özgürlükleri düzenleyen bir kanun ile aynı konuda bir uluslararası antlaşma çatışır ise bu durumda öncelik uluslararası anlaşmalara tanınmıştır.
Kanun Hükmünde Kararname (KHK) Nedir?
KHK’ler da kanun ile eş değer hukuk kurallarıdır. Hakkında kanun hükmü olmayan konularda, kanuni düzenleme yapılana kadar oluşan boşluğun doldurulması amacıyla, TBMM’den alınan bir yetki kanunu ile BakanlarKurulunca çıkarılan hukuk kurallarıdır. KHK’ler de tıpkı kanunlar gibi, anayasaya aykırı olamazlar, aksi hâldeAnayasa Mahkemesine dava açılabilir.
FakatOHÂLvesıkıyönetim KHK’leriiçinTBMM’den yetkialınmadığıgibibunlarhakkında Anayasa Mahkemesine ana asa aa kırılık iddiasında bulunulamaz. Yne bu tip KHK’ler belirli sürelide 6 ay için çıkarılırlar ve TBMM her defasında 4 ay geçmemek üzere sürelerini uzatabilir. Ancak yine de en fazla, OHÂL ile sıkıyönetim kararlarının süresini aşmayacak şekilde ömürlere sahiptir.
Tüzük Nedir?
Bir kanunun uygulanmasını göstermek veya emrettiklerini belirtmek amacıyla, o kanuna aykırı olmamak kaydıyla, Bakanlar Kurulunca Danıştay incelemesinden geçirilmek sureti ile çıkarılan ve kanuna aykırı olması hâlinde Danıştay’a iptal davası açılması imkânı olan idari düzenleyici işlemlerdir.
Yönetmelik Nedir?
Bir kanunun ya da bir tüzüğün uygulanmasını sağlamak amacıyla o kanun ya da tüzüğe aykırı olmaması kaydıyla çıkarılan idari düzenleyici işlemlerdir. Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel Kişileri kendi görev alanlarını ilgilendiren konulardaki kanun ve tüzükler için yönetmelik çıkarabilirler.
Anayasa, kanun, uluslararası antlaşma, KHK ve tüzük Resmî Gazetede yayımlanırlar. Ancak her yönetmelik Resmi Gazete’de yayımlanmaz. Hangi yönetmeliklerin Resmî Gazete’de yayımlanacağı kanunlarda belirlilir. Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmeliklerin kanun veya tüzüğe aykırı olması hâlinde iplalleri için Danıştaya dava açılır ancak diğer yönetmelikler için ilgili yer idare mahkemesine dava açılır.
