Aachen, Hollanda dilinde AKEN, Fransızca AIX LA CHAPELLE, Federal Almanya’nın kuzeybatısında, Kuzey Ren- Vestfalya (Nordrhein- Westfalen) eyaletinde (Land) kent. Aachen’in belediye sınırları batıda Belçika ve Hollanda’ya kadar uzanır. Eski Romadöneminde Aquisgranum adıyla bilinen bir kaplıca kentiydi. 8. yüzyılda Charlemagne’ ın en sevdiği ikametgah haline gelince, imparatorluğun ikinci önemli kenti ve Batı bilim ve kültür dünyasının merkezlerinden biri oldu. 936’da i. Otto’yla başlayarak 16. yüzyıla değin Alman krallarının çoğu Aachen’de taç giydiler. 12. yüzyılın sonlarında tahkim edilen ve 1166 ile 1215’te bazı yerel yönetim hakları kazanan Aachen, y. 1250’de imparatorluğa bağlı serbest kent oldu. Fransa sınırına yakınlığının doğurduğu güvensizlik ve Kutsal Roma Imparatorluğu’ nun merkezinden uzak oluşu nedeniyle 16. yüzyılda önemini giderek yitirdi. 1562’den sonra da taç giyme törenleri Frankfurt am Main’da yapılmaya başlandı. Aachen tarihte birçok barış konferansına sahne olmuştur.
1668’de Intikal Savaşı’nı, 1748’de Avusturya Veraset Savaşı’nı sona Elisenbrunnen kaplıcası, arkada Aachen Katedrali, Aachen Hans Huber erdiren konferanslar bunlar arasındadır. Fransa’nın 1794’te işgal ettiği, 1801’de de resmen topraklarına kattığı Aacherı, Viyana Kongresi’nde (1814-15) Prusya’ya verildi. 1818’de sonuçlanan Aix-Ia-Chapelle Kongresi ise Avrupa’nın Napolyon Savaşları sonrası durumunu düzenleyen toplantılardan biriydi. i. Dünya Savaşı’ndan sonra bir süre Belçikalıların işgaline uğrayan Aachen, II. Dünya Savaşı sırasında büyük hasar gördü. Müttefiklerin eline geçen ilk büyük Alman kenti oldu (20 Ekim 1944). Ortaçağdan kalma St. Foillan, St. Paul ve St. Nicholas kiliseleri II. Dünya Savaşı sırasında tümüyle yıkılmalarına ya da ağır hasar görmelerine karşılık sonradan büyük ölçüde onarıldılar. Yaklaşık 1530’da Charlemagne’ın sarayının yıkıntıları üstünde kurulan ve içindeki görkemli imparatorlar salonuyla tanınan belediye binası da restore edildi. Oldukça az hasar gören Aachen Katedrali iki ayrı üslubu yansıtır.
790-805 arasında, Ravenna’daki S. Vitale örnek alınarak yapımı gerçekleştirilen Charlemagne’ın Palatine Şapeli Karolenj-Romanesk, yaklaşık 1355’te eklenen koro yeri ise Gotik üsluptadır. Şapeli çevreleyen galeride (Hochmünster), uzun süre taç giyme törenlerinde kullanılan Charlemagne’ın mermer tahtı (Königsstuhl) bulunur. Charlemagne’ın mezartaşının üzerinde, i. Frederick Barbarossa tarafından 1168’de armağan edilen bronz bir avize asılıdır. Katedralin zengin hazine dairesinde ortaçağ el işçiliğinin güzel örnekleri ve yaklaşık yedi yılda bir hacılara sergilenen kutsal emanetler vardır. Kentin öbür önemli yapıları Suermondt Sanat Müzesi ile pazar meydanında yer alan ve üzerinde Charlemagne’ın heykeli bulunan çeşmedir. Aachen Uluslararası Basın Müzesi 16. yüzyıldan bu yana yayımlanan gazeteleri derler.
Kentte, 1870’te kurulan Ren-Vestfalya Teknik Universitesi başta olmak üzere birçok öğrenim kurumu vardır. Aachen’ın kükürtlü kaplıcaları da çok ünlüdür. Burtscheid banliyösündeki Schwertbad-Quelle kaplıcası, Almanya’nın en sıcak (76°C) doğal su kaynağıdır. Aachen hem demiryolu ulaşımının kavşak noktası, hem de önemli bir kömür havzasının sanayi ve ticaret merkezidir. Çevresinde, demir ve çelik sanayisinin hemen her dalında etkinlik gösteren işletmelerin yanı sıra, tekstil, mobilya, cam eşya, makine, dikiş iğıı.esi ve topluiğne üretimine yönelik kuruluşlar bulunur. Nüfus (1983 tah.) 245.000.
