Ceza yargılama hukuku kapsamında görülen ve suç teşkil eden konulara ilişkin yargılamaların yapıldığıdavalardır. Ceza davaları suçun tipine göre ad aldıklarından oldukça fazla sayıdadırlar ancak bunları bu şekil adlandırmak yerine hepsinin genel adı olarak ceza davası kullanılması mümkündür. Bu yüzden de hırsızlık davası, yağma davası, kasten öldürme davası yerine ceza davası denilir. Ceza yargılama hukukunda delillerin serbestliği ilkesi vardır. Yani her şey delil olabilir ama davanın taraflarının taraf yemini delil olamaz. Bunun dışında resen araştırma ilkesi gereği hâkim, iddia ve savunma ile bağlı değildir, kendisi de delil toplar ve iddia edilenden başka bir suç ortaya çıkarsa ona göre karar verebilir.
Burada ceza davalarından çok, hukuk ve idari davalarda ve hukuk ve idari yargıda olmayan aşamalara ilişkin bilgi verilecektir.
Soruşturma Evresi Nedir?
Suç teşkil eden eylemin yetkili makamlara (kolluk, savcılık vb.) bildirilmesinden itibaren başlayıp savcılık tarafından düzenlenen iddianamenin mahkemece kabulü anına kadar geçen sürede gerçekleştirilen ceza muhakemesi işlemlerini içeren evredir. Soruşturma aşamasında etkin olan süje savcılıktır.
Ülkemizde şahsi ceza davası açılması sistemi bulunmamaktadır. Şikâyete tabi olsun olmasın, tüm suçlar açısından önce savcılıkça soruşturma yapılacaktır. Savcılık uygun görürse iddianame düzenIeyerek ceza davası açabilecektir ya da takipsizlik kararı verebilecektir. Bu nedenle de ülkemizde ceza davalannın davacısı sadece ve sadece kamu yani devlettir ve devlet adına davayı takip eden savcılık makamıdır. Şahıslar kendilerine karşı işlenen suçlar nedeniyle mağdur ya da müşteki sıfatı ile savcılık makamının yanında davaya dâhil olurlar.
Soruşturma Evresinde Yer Alan Sujeler
– Savcı
– Sorgu hâkımı
– Şüpheli/ yasal temsilcisi ve müdafi
– Mağdur/müşteki/suçtan zarar gören/ yasal temsilcileri ve bunların vekili
– Kolluk
– Tanık
– Bilirkişi
Soruşturma evresindeşu sıfatlar bulunmaz
– Sanık
– Hükümlü
– Zabıt kätıbı
– Mübaşir
Kovuşturma Evresi Nedir?
Savcılık tarafından hazırlanan iddianamenin mahkemece kabul edilmesi ile soruşturma evresi son bulur ve kovuşturma evresi başlar, artık kamu davası açılmıştır. Kovuşturma evresi hüküm verilene kadar devam eder ve hükmün verilmesi ile birlikte kovuşturma evresi de sona erer. Kovuşturma evresinde yargılama yapılıp bir ceza/kamu davası görüldüğünden dolayı bu evrede etkin süje mahkemedir. Mahkeme bir oluşumdur ve mahkemede zorunlu unsurlar olmadığı sürece mahkeme teşekkül etmiş olmaz.
Mahkemenin zorunlu sujeleri
– Hâkim
– Zabıt Katibi
– Müdafi
– Sanık
– Savcı
Kovuşturma evresinde kimler yer alır
– Savcı
– Sanık
– Hakim
– Mağdur, suçtan zarar gören, müşteki
– Vekil
– Mübaşir
– Biıirkişi
– Zabıt katibi
– Müdafi
