Çocuğumun Mizacı Nedir?
Her zaman çocuğun davranışları ya da psikolojik gelişimi anne-babanın çocuğa olan yaklaşımı ve yetiştirme tarzı ile sınırlı değildir. Bunun yanı sıra çocuğun biyolojik yatkınlığı, onun sosyal uyumu ve davranışlarını etkilemektedir.
Bunu göz ardı edersek çocuğun davranışsal problemlerini anlamada yetersiz kalabiliriz. Bazı psikiyatrisiler mizacı üç boyutlu olarak ele almışlardır;
Kolay ısınan, yavaş ısınan ve zor ısınan gibi…
Kolay ısınan tipler: Genellikle uysal, sakin ve iyi huylu olurlar. Sıklıkla mutludurlar ve güleç olurlar. Yeni durumlara kolay adapte olur, oryantasyonları kısa sürelidir. Bu tip çocuklar akranlarıyla ve diğer sosyal ortamlarda neşeli, uyumlu ve esnek olurlar.
Zor ısınan tipler: Bu tip çocuklar, daha çok olumsuz duygulara meyillidirler. Çok çabuk öfkelenirler, öfkelerini kontrol etmede zorlanırlar ve yeni durumlara uyum sağlamada zorlanırlar. Davranış bozukluklarına diğer çocuklara oranla daha yatkındırlar. Bu çocuklara ebeveynlerin yaklaşımı da o oranda olumsuz olmakta ve çocuklar daha da huzursuz olmaktadırlar. Bu nedenle olumsuz anne-baba tutumları da eklenince ailedeki huzursuzluk iyice artmakta, ailede suçluluk hissiyatı da oluşmaktadır.
Yavaş ısınan tipler: Bu çocuklar ilkin karşılaştıkları yeni durumlar karşısında ilkin olumsuz tepkiler geliştirirler. Daha sonra kendilerine biraz yardımcı olunursa zorlanma olmadan adapte olurlar. Çoğu zaman ilk izlenimleri olumsuzdur. Bu çocukların genellikle doğru yönlendirilmeye ve desteklenmeye ihtiyaçları vardır. Aksi durumda bu çocuklara davranış bozukluğu teşhisi bile konulmaktadır. Oysaki bunlara zaman tanınmalı ve fırsatlar sunulmalıdır.
Bu mizaç tipleri incelendiğinde kendi çocuğumuzun hangi mizaç tipine yakın olduğunu anlayabiliriz. Bu tiplerden zor mizaçlı çocuklar davranış problemine daha yatkın olurlar. Bu çocuklara olan yaklaşımımızda onlara göre davranışlar ayarlanmalı, bir planlama yapılmalı, ne aşırı izin verici ve ne de aşırı baskıcı tutumu sergilemeliyiz. Kontrolü de elden bıraktığımız an çocuk kuralları ve olumlu sosyal davranışları edinemeyecektir. Öte yandan yavaş ısınan tipler için de uygun zaman ve koşullar oluşturulmalıdır. O durumda olan çocuklara yeteri desteği ve uygun rol modelleri oluşturduğumuzda mizaçları gereği oluşacak olan davranış problemlerinin de önüne geçmiş oluruz.
