Cumhurbaşkanının yürütme organının başı olmasının yanında Türkiye Cumhuriyeti Devleti tüzel kişiliğini temsil ediyor olması, aynı zamanda da devletin de başındaki en üst düzey şahıs olması bir onun diğer temel organlar olan yasama organı, yürütme organı ve yargı organı ile olan ilişkilerini kaçınılmaz kılmaktadır. Bu durum ister istemez onun tarafsız bir konumda olmasını kaçınılmaz kılmaktadır.
Cumhurbaşkanının Yasama Organı ile İlgili Görevleri Nelerdir?
*Her yasama yılı başında TBMM açılış konuşmasını yapmak
* TBMM’yi gerekli gördüğü durumlarda resen ya da Bakanlar Kurulunun talebi üzerine olağanüstü toplantıya çağırmak
*Anayasa değişikliklerini onaylamak, TBMM’ye iade etmek veya zorunlu/ihtiyari halkoyuna sunmak
* Kanunları, Anayasa değişikliklerini ve KHK’leri Resmî Gazete’de yayımlatmak
*Kanunları onaylamak veya gerekli görüldüğü takdirde gerekçesini de göstermek suretiyle kısmen veya tamamen tekrar TBMM`ye geri göndermek
* TBMM seçimlerinin yenilenmesine karar vermek ve bunun için öncesinde TBMM başkanına danışmak
* Anayasaya aykırı gördüğü Anayasa değişiklikleri, kanun, KHK, TBMM İçtüzüğü’nü şekil veya esas bakımından iptali için Anayasa Mahkemesine iptal davası açmak
Cumhurbaşkanının Yargı Organı ile İlgili Görevleri Nelerdir?
*Danıştay üyelerinin 1/4 unu seçmek
*HSYK’nın 4 üyesini seçmek
*Anayasa Mahkemesinin 14 üyesini seçmek
*Askeri Yargıtay üyelerini seçmek
*Askeri Yüksek İdare Mahkemesi üyelerini seçmek
*Yargıtay Cumhuriyet başsavcısını ve başsavcı vekilini seçmek
Cumhurbaşkanının Yürütme ile İlgili Görevleri Nelerdir?
Tek Başına Yaptığı İşlemler
*Gerektiğinde Bakanlar Kuruluna başkanlık etmek
*Başbakanı seçmek ve göreve atamak
*Başbakanın ıstıfasını kabul etmek
*MGK ye başkanlık etmek
*Bakanlar kuruluna başkanlık etmek
*Başkomutanlık makamını temsil etmek
*Cumhurbaşkanlığı genel sekreterini atamak görevden almak, ıstıfasını kabul etmek ve onunla ilgili memuriyete ilişkin emeklilik disiplin cezası vb işlemleri yapmak
*DDK başkan ve üyelerini seçmek
*DDK ye araştırma yapması için emir ve talimat vermek
Yürütme Organı ile Birlikte Yaptığı İşlemler
*Bakan atama veya görevden alma işlemini yapmak
*Genelkurmay başkanını göreve atamak
*Sürekli hastalık kocama veya engellilik nedeniyle bazı hükümlülerin cezalarının infazını tamamlamış s aymak veya hafifletmek
*Yabancı ülke temsilcilerini kabul etmek veya yabancı ülkelere temsilci göndermek
*Uluslararası antlaşmaları onaylamak
*Üniversite rektörlerini seçmek ve göreve atamak
*YÖK üyesi seçmek ve göreve atamak
*Bakanlar Kurulunca kendısıne gönderilen kararnameleri imzalamak
*Tüzükleri onaylamak
*SSK’nın kullanılmasına karar vermek
Cumhurbaşkanının Anayasa Mahkemesine iptal davası açması yasamayla ilgili görevidir.
Cumhurbaşkanının yargı ve yasamayla ilgili tüm ışlemler tek başına yaptığı işlemlerdendir.
Cumhurbaşkanının Sorumsuzluğu Ne Demektir?
Cumhurbaşkanı yürütme organının sorumsuz kanadıdır. Bu nedenle cumhurbaşkanının göreviyle ilgili olan işlemlerde idari, hukuki sorumluluğu bulunmaz. Ancak cezai açıdan da sadece vatana ihanet suçu çerçevesinde sorumluluğu bulunmaktadır. Bu açıdan tek başına yapmış olduğu işlemlere karşı yargı yolu kapalıyken, başbakan ya da bakanlarla beraber yaptığı işlemlere karşı yargı yolu açıktır. Ancak söz konusu birlikte yaptığı işlemler nedeniyle cumhurbaşkanının sorumluluğu bulunmaz, parlamenter sistemin karakteristik özelliği nedeniyle Karşı İmza kuralı gereği bu işlemlerden doğan sorumluluk hükümete aittir.
Cumhurbaşkanının Sorumlulukları Nelerdir?
Cumhurbaşkanının görevi ile ilgili olmayan konularda ise sorumluluğu bulunmaktadır. Zira Anayasa’da cumhurbaşkanının milletvekili gibi bir dokunulmazlığı veya sorumsuzluğu bulunmamaktadır. Bu çerçevede cumhurbaşkanı görevi dışındaki işlemler açısından sıradan vatandaş gibi hem maddi ve manevi tazminatı içeren hukuki hem de suç içeren cezai sorumluluğa sahiptir.
Göreviyle ilgili olarak da sadece vatana ihanet suçundan sorumluluğu olum bundan başka cezai sorumluluğu bulunmamaktadır. Cumhurbaşkanının vatana ihanetten sorumlu tutulması sadece ve sadece TBMM’nin alacağı bir karara bağlıdır. Zira vatana ihanet suçu anayasa ya da kanunlarda tanımlanmış değildir. Herhangi bir hareketi TBMM”nin üye tam sayısının 1/3’ünün teklifi ve üye tam sayısının %’ünün kabulü ile vatana ihanet suçu sayılabilecektir.
Cumhurbaşkanı vatana ihanetten suçlanırsa Yüce Divan Sıfatı ile Anayasa Mahkemesi bu ceza davasını görecektir ve son sözü Anayasa Mahkemesi kararı ile verecektir
Cumhurbaşkanına Kim Vekalet Eder?
Cumhurbaşkanının hastalık ve yurt dışına çıkma gibi sebeplerle geçici olarak görevinden ayrılması hâllerinde, görevine dönmesine kadar; ölüm, çekilme veya başka bir sebeple Cumhurbaşkanlığı makamının boşalması hâlinde de yenisi seçilinceye kadar, Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanı, Cumhurbaşkanlığına vekillik eder ve cumhurbaşkanına ait yetkileri kullanır.
Cumhurbaşkanının yurt içi seyahatlerinde vekillik gibi bir durum söz konusu değildir.
Cumhurbaşkanının MGK toplantılarına katılmadığı zamanlarda ise vekalet TBMM Baş-
Buna göre cumhurbaşkanının;
* Hastalık
*Yurt dışına çıkma,
*Geçici olarak görevinden ayrılmasından görevine dönene kadar,
*Ölüm
* Çekilme veya başka bir sebeple cumhurbaşkanlığı makamının boşalması hâlinde yenisi seçilinceye kadar yerine vekaleten TBMM başkanı bakacaktır.
Cumhurbaşkanın görev suresinin dolması nedeniyle yeni cumhurbaşkanı seçilip de göreve başlayana kadar önceki cumhurbaşkanı görevinde kalmaya devam eder. Bu nedenle de görev suresinin dolması nedeniyle cumhurbaşkanına vekalet söz konusu değildir.
