Streptokok enfeksiyonları söylediğimiz üst teneffüs yollarını tutan bakterilerin yol açmış olduğu rahatsızlıkların neticesinde meydana gelen kalp rahatsızlıklarına romatizmal kalp rahatsızlığı deriz.
A grubu B hemolitik streptokok ismi verilen mikropların vücuda girdikten sonra meydana getirdikleri yabancı madde ve bu maddeye karşı vücutça geliştirilen koruyucu maddeler birleşerek kalp kapaklarına kalp adalesine kalp zarlarına yerleşerek farklı bozukluklara neden olur. Kalp kapakları büzüşüp kısalarak ya daralır yada iyi kapanamadığından kanın bir bölümü geri kaçar. Kapaklarda olup biten bu değişlilikler sebebiyle kalp odacıkları genişler ve kalp kasılma ve gevşeme hareketini iyi yapamaz. Kalp yetersizliği meydana gelir.
ROMATİZMAL KALP HASTALIĞI KİMLERDE GÖRÜLÜR?
Romatizmal kalp rahatsızlığı çoğu zaman 5-15 yaşlar içinde çocuklarda görülen bir rahatsızlıktır. Daha ileriki yaşlarda da görülebilir fakat sıklığı bir hayli azdır.
Streptokok enfeksiyonu daha fazla gelişmekte olan ülkelerde görülmektedir. Belirli hijyen kaidelerinin yerine getirilmediğibeslenme bozukluklarının olduğu sosyoekonomik seviyenin düşük olduğu gruplarda daha sık görülmektedir.Ayrıca okul çocukları askerler gibi bir arada yaşayan topluluklarda rahatlıkla meydana gelebilir.
HER STREPTOKOK ENFEKSİYONUNA YAKALANAN KİŞİDE ROMATİZMAL KALP HASTALIĞI GÖRÜLÜR MÜ?
Değişik toplumlarda yapılan araştırmalara nazaran streptokok enfeksiyonuna yakalanan bin şahısdan üçünde romatizmal kalp rahatsızlığı olduğu görülmüştür.
Herkeste görülmemesinde bağışık sistemleri mühim rol oynamaktadır.
ROMATİZMAL ATEŞİN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Hastalık bir üst teneffüs yöntemi enfeksiyonundan ortalama 15-20 gün sonra ortaya çıkmaktadır.Ateş eklemlerde şişlik kızarıklık ağrıyla başlamaktadır. Aniden çok eklemde bilhassa diz dirsek el bileği- ayak bileği gibi eklemlerde ağrı kızarıklık şişlik görülmekte.Kalp zarlarında meydana gelen iltihabi değişikliklere bağlı soluk darlığı göğüs ağrısı çarpıntı gibi alametler M.S.S. Tutulumuna bağlı sinirlilikhuzursuzluk kaslarda zafiyet kuvvetsizlik anormal beden hareketleri deride ağrısız yuvarlak kabarıklıklar ve kaybolup tekrardan ortaya çıkan al lekeler görülmekte.
Bazen bu alametler çok belirgindir ve rahatsızlık aniden ortaya çıkmaktadır. Bazı Zamanlar başlangıç yavaştır. Bitkinlik iştahsızlık hafif ateş gibi genel rahatsızlık alametleri ile kurnaz bir halde başlamaktadır.
ROMATİZMAL ATEŞ SONUCUNDA KALPTE HASAR OLUP OLMADIĞI HANGİ BELİRTİLERLE ANLAŞILABİLİR?
Romatizmal ateş tanısı ve kalp kapaklarında rahatsızlık olup bulunmadığı yapılacak muayene ve laboratuar tetkiklerinden sonra rahatlıkla belirlenebilir.
Kapaklarda meydana gelen birinci ve ikinci derecedeki bozukluklar kalbi çok yormayacağı için bir çok defa rahatsızlarda mühim bir yakınmaya sebep olmaz. Üçüncü ve dördüncü derecedeki kapak bozuklukları kalbi daha çok yükledikleri için bu rahatsızlarda kalp yetmezliği alametleri görülmekte.
Eforla dinlenme esnasında yada gece gelen soluk darlığı öksürük bacaklarda ve karındaki şişlik dudaklarda morarma çarpıntı gibi emarelerle ve yapılan fizik muayene ile kalp yetersizliği olduğu saptanabilir.
ÇOCUKLARDA SIK OLARAK KOL VE BACAK AĞRILARI GÖRÜLMEKTEDİR. BU AĞRILARI ROMATİZMAL ATEŞE BAĞLI OLAN EKLEM AĞRILARINDAN NASIL AYIRDEDEBİLİRİZ?
Bazı çocuklarda gelişme süreçlerinde eklem ağrıları görülebilir. Fakat bu ağrılarla beraber ateş görülmez Bir De farklı sebeplerle ateşi yükselmiş şahıslarda de ateşe bağlı eklem ağrıları görülebilir. Ateş ve ağrıyla beraber öteki alametlerinin bulunması ve birtakım laboratuar tetkikleri neticesinde romatizmal ateş teşhisi konabilir.
ROMATİZMAL ATEŞ VE EKLEMLERDE AĞRI KIZARIKLIK GÖRÜLDÜĞÜ ANDA HASTALIK KALPTE DE HEMEN BAŞLAR MI?
Aynı anda da başlayabilir kalbi tesir etmemiş de olabilir. Rahatsızların ortalama %50’sinde kalpte de arıza olabileceğini göz önünde bulundurarak lüzumlu koruyucu ve tedavi edici önlemler alınmalıdır.
ROMATİZMAL ATEŞ HECMESİ NE KADAR SÜRER? NÜKS OLASILIĞI VAR MIDIR?
Romatizmal ateş hecmesinin yaklaşık zamanı 3 aydır. Apcak birtakım olgularda 6 ay kadar sürebilir.Daha önce romatizmal ateş geçirmiş olanlarda yeni bir streptokok enfeksiyonunun romatizmal hecmeye sebep olma olasılığı %50 dolaylarındadır.Nüksler çoğu zaman ilk hecmeden sonraki ilk 3-5 sene daha sıktır giderek seyrekleşir. İlk sene içinde nüks olasılığı ise çok yüksektir. Tik hecmede kalp rahatsızlığı olmayabilir. Kalp rahatsızlığı olduğunda ve sık sık boğaz enfeksiyonu olanlarda nüksler daha sık görülmekte.
ROMATİZMAL ATEŞTE NÜKSLERİN ÖNLENMESİ NİÇİN BÜYÜK ÖNEM TAŞIMAKTADIR?
Romatizmal ateş hecmesi şiddetli ve uzun sürerse sık sık nüks ederse kalp rahatsızlığının ortaya çıkması sıklaşır. Rahatsızlığın şiddetine nazaran kalp kapağındaki arıza artar. Bir yada birden çok kapakta arıza görülebilir.
Kalp rahatsızlığının sertliği ve seyri kalp kapaklarında ve kalp adalesinde romatizmal ateşin yaptığı tahribata bağlıdır. Romatizmal ateş hecmesi ne kadar erken tedavi edilirse ve nüksler önlenirse kapaklardaki tahribat azalır ve rahatsızlık daha iyi seyreder.
Kalp rahatsızlığı ölsün olmasın romatizmal ateş geçirmiş olanlarda yeni nükslerin önlenmesi için rahatsızların her 21-30 günde bir uzun etkili penisilin tedavisi yapılmalıdır.
ROMATİZMAL ATEŞ VE ROMATİZMAL KALP HASTALIĞININ KESİN TEDAVİSİ VAR MIDIR? İZLERİ YAŞAM BOYU SÜRER Mİ?
Erken ve kafi bir tedaviyle düzelme sağlanabilir. Fakat yine de rahatsızlığın büyük bir çoğunda iz bırakır. Bir Diğer Deyişle rahatsızlığın akut süreci geçtikten sonra kalp kapakçığında meydana gelen arıza devam eder.
Bu bozukluğun derecesine nazaran çocuğun hayatı efor kapasitesi etkilenir.İlaç tedavisine ayrıca birtakım önlemler alınmalıdır. Kapaklarındaki arıza sebebiyle kalpleri yük altında olan bu rahatsızların çok tuz alışını kısıtlamaları sigara içmemeleri ağır hareketlerden kaçınmaları gerekir. Bayan rahatsızlarda gebelik ve doğum kalbin yükünü artırarak kalp yetersizliğini şiddetlendirebilir. Bu sebeple bu rahatsızlar gebe kalmadan önce kesinlikle hekime başvurmalıdırlar.
Kalp kapakçıklarında meydana gelen harabiyet kalp yetersizliğine sebep olup ilaçların kifayetsiz kaldığı hallerde cerrahi tedaviye müracaatlur. Bugün Türkiye’de de bu çeşit ameliyatlar başarıyla yapılabilmektedir.
BU HASTALIĞA YAKALANMAMAK İÇİN ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER NELERDİR?
Romatizmal ateş ve romatizmal kalp rahatsızlığının önlenmesinde üst teneffüs yöntemi enfeksiyonlarının erken ve kafi tedavisi büyük önem arz etmektedir. Bilhassa ilköğretim çağındaki çocuklarda (5-10 yaş) yapılacak toplum taramaları ile alınacak boğaz kültürlerinde streptokokların yaptığı boğaz enfeksiyonlarının saptanarak kafi tedavisi neticesinde toplumda rahatsızlığın yayılması önlenebilir.
Streptokoklara bağlı boğaz enfeksiyonlarının erken saptandığı ve kafi tedavi edildiği sosyoekonomik seviyesi yüksek toplumlarda rahatsızlık hem daha az sıklıkta görülür aynı zamanda daha hafif seyretmektedir. Beslenme ve hayat şartlarının düzeltilmesi tertipli aşılar bulaşmayı önler.Hastalıktan korunmak için bilhassa üst teneffüs yöntemi enfeksiyonlarının en sık olduğu kış ve sonbahar aylarında dikkatli olmak gerekir. Okullarda tertipli aralıklarla boğaz kültürü taramaları yapılarakstreptokok enfeksiyonu olan rahatsızlar ilk olarak tedavi edilmelidir. Bulaşmayı önlemek için çocuk okuldan bir müddet uzak tutulmalıdır. Nüksleri önlemek için rahatsızlık geçtikten sonra da tertipli aralıklarla koruyucu tedavi uygulanmalıdır.
